Η απελευθέρωση της Μακεδονίας με τη μάχη Κιλκίς-Λαχανά:
Η συγκινητική επιστολή άγνωστου Ρουμελιώτη Στρατιώτη
Μας γράφει από την Θεσσαλονίκη ο ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Γιώργος Σούλιος
Η 20η Ιουνίου ως ημερομηνία έχει σημαδευτεί από δύο σημαντικά γεγονότα:
- Το σεισμό της Θεσσαλονίκης 6,5βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ το 1978 που είχε ως τραγική συνέπεια της κατάρρευση μιας πολυκατοικίας και τον τραγικό θάνατο 43 ατόμων, αλλά και την παράλυση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της Θεσσαλονίκης για περίπου 2 μήνες.
- Την ιστορική μάχη Κιλκίς-Λαχανά το 1913 που διεξήγαγε νικηφόρα ο Ελληνικός Στρατός και σήμανε ουσιαστικά την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
Ασφαλώς σήμερα οι συνθήκες στην περιοχή μας είναι πολύ διαφορετικές. Υπάρχει άλλο κλίμα, υπάρχουν άλλοι συσχετισμοί. Πολύ σωστά ο Λαός δεν επιθυμεί να ασχολείται με πληγές του παρελθόντος. Όμως οφείλουμε να θυμόμαστε τις θυσίες των παππούδων μας (όπως του παππού του υπογράφοντα) και των προπάππων μας, ώστε η Ελλάδα να βρεθεί στα σημερινά της όρια. Ενθυμούμενοι κάποια γεγονότα, δεν επιθυμούμε ανάξεση παλιών πληγών. Απλά τιμάμε τις θυσίες των προγόνων μας. Άλλο ο καλός νοούμενος πατριωτισμός, άλλο ο τυφλός εθνικισμός.
Την 20η Ιουνίου του 1913 έγινε η αιματηρότατη διπλή μάχη Κιλκίς-Λαχανά εναντίον του κραταιού και πολυάριθμου τότε Βουλγαρικού στρατού. Χιλιάδες νεκροί και τραυματίες. Επική προσπάθεια. Νεκροί πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού, τα ονόματα των οποίων δόθηκαν σε χωριά της Μακεδονίας (όπως: Καμπάνης, Προβατάς), αλλά και σε κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης, όπως: Παπακυριαζής, Κορομηλάς, Διαλέτης, Κατσιμήδης κλπ.
Όμως ήταν το φρόνημα των ανώνυμων στρατιωτών που κέρδισε αυτή τη μάχη. Σε ένα τέτοιο θα αναφερθούμε σήμερα. Στον Ανδρέα από τη Φθιώτιδα. Την εποχή εκείνη οι διάφορες στρατιωτικές μονάδες συγκροτούνταν από Στρατιώτες της ίδιας περιοχής και έτσι είχαμε το Σύνταγμα της Λαμίας, της Τρίπολης, της Καλαμάτας κλπ. Θα αναφερθώ στο Σύνταγμα της Λαμίας, το 4ο Σύνταγμα του Ελληνικού Στρατού με Διοικητή τον ηρωικώς πεσόντα Συνταγματάρχη Παπακυριαζή από την Υπάτη, το οποίο μπήκε πρώτο στη Θεσσαλονίκη το 1912, που είχε τα Τάγματα των «βουνίσιων», των «καμπίσιων» της Φθιώτιδας. Το Τάγμα λοιπόν των Βουνίσιων έπεσε κυριολεκτικά «στη φωτιά» και ήταν ο κύριος μοχλός της νίκης στο Λαχανά. Αλλά και οι «καμπίσιοι» δεν πήγαν πίσω. Απέδειξαν και αυτοί σε άλλες μάχες της ρουμελιώτικη λεβεντιά τους.
Ένας στρατιώτης λοιπόν, ο Ανδρέας από τη Ρούμελη, βρέθηκε την παραμονή της μάχης σε άλλη μονάδα σε μία χαράδρα κοντά στο Κιλκίς (την «Κιλκίδα», όπως το αναφέρει). Φαίνεται πως είχε μία προαίσθηση για το τέλος του. Από εκεί λοιπόν έγραψε μια συγκινητική επιστολή προς τη γυναίκα του, τη Βασιλικούλα. Με λίγες γραμματικές γνώσεις, με συγκεκομμένες, κατά τη ρουμελιώτικη προφορά λέξεις και με πολλά ορθογραφικά λάθη, αλλά με πολύ και αγνό πατριωτισμό έγραψε αυτήν την επιστολή. Την άλλη μέρα κατά την ιστορική μάχη, το παλληκάρι αυτό, ο άγνωστος Ανδρέας, σκοτώθηκε. Ο Ιερέας της Μονάδας, πρεσβύτερος Καλλίμαχος Δημήτριος που είχε το θλιβερό καθήκον της ταφής των νεκρών, βρήκε μέσα στο ματωμένο χιτώνιο του Ανδρέα το γράμμα του προς τη Βασιλικούλα του. Έτσι, το γράμμα αυτό δεν πήγε ποτέ στη Βασιλικούλα, αλλά πήγε κατευθείαν στην Ιστορία. Ο Ιερέας το συμπεριέλαβε στο βιβλίο του «Από το Στρατόπεδο» που δημοσίευσε το 1914. Αργότερα, ο Υποστράτηγος Ν. Σιακαβέλλας το δημοσίευσε το 1986 στην εφημερίδα «Εθνικός Αγών» της Λαμίας. Επαναδημοσιεύουμε λοιπόν, στη μνήμη του Ανδρέα και όλων των άγνωστων ηρωικών νεκρών της μάχης εκείνης τη συγκινητική αυτή επιστολή:
«Ήνε τώρα δυο μέρες Αγαπημένη μου Βασιλικούλα, που κάμωμε πόλεμο με αυτά τα παληόσκυλα μας βαρούνε πολί μι ουβίδες. Χάθηκαν πουλά πεδιά θκα μας, πάει κι η Γιανς μας. Τόρα περιμένουμε σε μια ρεματιά να ξαπουστάσουμ λιγουλάκι κι σι γραφο Βασιλικούλα σι χανο για την Πατρίδα, αυτό το χουριό που θέλουμ να πάρουμ του λεν Κιλκίδα και λεν πως το μουσχάρη θα πλεξ στο έμα. Έχο ένα έστημα πως κιγώ θα πάο να φάω κούμαρα να βρω τον παπούλημ αλά να μην κλαψς Βασιλικούλαμ. Άμα ήνε για την Πατρίδα δάκρια δεν εχ, κλάματα μονάχα για όσοι ψοφούν στο στρόμα. Θυμάσε τι έλεγε κι ο Μήτρος του Παπούλ για τα γνέκες τον παλιό κερό στη Σπαρτ ή ταν ή επιτάς. Κλάματα δεν θέλω, ντροπής πράματα να σκούξτε για μας εδο τσ βουλγαροχτόν, εγδικιτάδες ντιπ κι για ούλες τις ατιμίες που πράξαν στ αδέλφια μας Μακεδόνες. Μόνο ένα κερί στην Άγια Παρασκεβί φτάνι.
Σε φιλό Βασιλικούλα μ’ πολύ, για χαρά, για την Πατρίδα.
Από ρέμα Κιλκίδας. Αντρέας.»
Τι να πει κανείς για αυτό το γράμμα!...Μικρό θα ήταν κάθε σχόλιο. Σημειώνουμε τη φράση του: «…..για ούλες τις ατιμίες που πράξαν στ αδέλφια μας Μακεδόνες….». Αιωνία η μνήμη σου Ανδρέα…..Κοιμήσου ήρεμα στη Γη της Μακεδονίας που με το αίμα σου απελευθέρωσες. Οι Μακεδόνες εκ γενετής και εξ επιλογής σε ευγνωμονούμε.
Γεώργιος Σούλιος
Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.
Fotis Sarantopoulos Η μάχη του Κιλκίς Λαχανά ΔΕΝ ήταν μία «μετωπική επίθεση» όπως ΒΛΑΚΩΔΩΣ αναφέρει η (ως τώρα γραμμένη 3 φορές) «επίσημη» Ιστορία του ΓΕΣ. Ήταν μία άριστα σχεδιασμένη επιχείρηση, εναντίον μίας ισχυρότατα οργανωμένης αμυντικής θέσης, με αγκίστρωση του εχθρού στο κέντρο (από την 4η και 5η ΜΠ, με εφεδρεία την 2η ΜΠ που ερχόταν ολοταχώς από την Θεσσαλονίκη, μετα την εκκαθάριση της πόλη από τους Βουλγάρους) και διπλή υπερκέραση, δεξιά από την 6η και 1η Μεραρχία, με την 7η στο άκρο δεξιό, και αριστερά από την 3η ΜΠ, με την 10η ΜΠ (που διέθετε 3 Συντάγματα Ευζώνων) στο άκρο αριστερό. Χρησιμοποιήθηκαν όλες οι διαθέσιμες μονάδες, καθώς και κάθε τέχνασμα παραπλάνησης (με επιτυχία, αφού οι Βούλγαροι διέθεσαν μεγάλο τμήμα των δυνάμεών τους στα δεξιά του Στρυμόνα, περιμένοντας μία απόβαση που ποτέ δεν έγινε). Με την αριστοτεχνική προώθηση των δυνάμεών μας στα άκρα, η σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε την Δοϊράνη με τις Σέρρες κόπηκε σε δύο σημείο, εμποδίζοντας την μεταφορά των Βουλγαρικών στρατευμάτων από το ένα μέτωπο στο άλλο, αλλά και την ενίσχυσή τους με άλλες μονάδες από τα δυτικά, προκαλώντας πανικό. Και αν δεν είχε καθυστερήσει στο άκρο δεξιό της παράταξής μας η 7η Μεραρχία, να καταλάβει από τα ανατολικά τις γέφυρες του Στρυμόνα, θα είχαν κυκλωθεί πλήρως και θα είχαν παραδοθεί κατά δεκάδες χιλιάδες
Ο ΦΩΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ έχει γράψει δύο υπέροχα βιβλία για τον Α’ @ Β’ Βαλκανικό πόλεμο. «Εμπρός δια της Λόγχης» 1@2.
http://www.afieromata.gr/2016/06/blog-post_21.html