Δομοκός, Απρίλιος 1941: Τα πρώτα θύματα των Γερμανών στην Στερεά Ελλάδα

Στην φωτογραφία «βλέπουμε» δυτικά προς το Άγιο Γεώργιο Δομοκού και την «Κυριακόραχη».

Έξι τάφοι ψάχνουν …ἱστορία!
Τα πρώτα θύματα των Γερμανών στην Στερεά Ελλάδα

Γράφει ο Δημήτρης Β. Καρέλης

Την μεγάλη εβδομάδα του 1941 στην Ελλάδα οι καμπάνες ηχούσαν περισσότερο πένθιμα και θλιβερά. Δεν πενθούσαν μόνο το μαρτύριο του Θεανθρώπου αλλά και ενός λαού, του δικού μας έθνους, που έμελλε κείνη την αποφράδα βδομάδα των Παθών να ανεβαίνει ένα ακόμη Γολγοθά…
Αφορμή να γυρίσουμε εβδομήντα τόσα χρόνια πίσω στάθηκε η αναζήτηση ενός Ιταλού ιστοριοδίφη, μέσω του φίλου μου και συμπατριώτη Χρήστου Γκαρλαούνη από το Καλαμάκι Λαμίας, που εδώ και χρόνια ζει στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
Η αναζήτηση του Ιταλού φίλου αφορά ένα πολεμικό επεισόδιο του 1941, το πρώτο σοβαρό στην περιοχή του Δομοκού και της Λαμίας την περίοδο της Κατοχής, με μόνο ίσως στοιχείο μια φωτογραφία της εποχής που απεικονίζει τους τάφους έξι Γερμανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν τον Απρίλιο του 1941 από τους οπισθοχωρούντες Συμμάχους μας και τους ενταφίασαν κάπου κοντά στο Καλαμάκι Φθιώτιδας.
Η αγάπη μου για την ιστορία του τόπου μας, και όχι μόνο, με οδήγησε σε μια μικρή έρευνα για κείνο το σημαντικό, προφανώς για την περιοχή, πρώτο πολεμικό επεισόδιο στο Δεύτερο Παγκόσμιο και τη φριχτή Κατοχή που ακολούθησε.

Γερμανοί μοτοσυκλετιστές

Κατά τον Απρίλιο του 1941 λοιπόν και συγκεκριμένα την μεγάλη εβδομάδα του ίδιου έτους, οι Γερμανοί κατήλθαν μέσω της Θεσσαλίας και κατόπιν της περιοχής Δομοκού και κατέλαβαν τελικά την Λαμία, μετά από ανηλεή βομβαρδισμό, στις 22-4-1941. Ο βομβαρδισμός έγινε Μ. Σάββατο και Πάσχα 19 και 20-4-1941, προξένησε δε μεγάλες υλικές ζημιές αλλά και απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Την περιοχή Δομοκού και τη διάβαση Δερβέν - Φούρκας κατά την υποχώρηση των Ελληνικών και των συμμαχικών δυνάμεων, υποστήριζε ο Αυστραλός υποστράτηγος Ίβεν Μακέι, με ένα μεικτό σχηματισμό Αυστραλών, Βρετανών, Νεοζηλανδών και Ελλήνων, γνωστό με την ονομασία «Δύναμη Μακέι» (Mackay Force), που προστάτευε τα πλευρά της Νεοζηλανδικής Μεραρχίας προς το Νότο ως την Λάρισα και ήλεγχε την υποχώρηση μέσω του Δομοκού προς τις Θερμοπύλες, των δυνάμεων Σάβιτζ και Ζάρκος (Savige and Zarkos Forces) και της Δύναμης Λη (Lee Force).
Σύμφωνα λοιπόν με τις πληροφορίες που συνέλεξα και μαρτυρίες αυτόπτη μάρτυρα, οι έξι Γερμανοί στρατιώτες οι τάφοι των οποίων εμφανίζονται στην φωτογραφία, έπεσαν πράγματι θύματα ενέδρας, Αυστραλών, Νεοζηλανδών και Βρετανών Στρατιωτών, λίγο πριν την Αγία Αικατερίνη προς το Δομοκό (στην ευθεία στις κερασιές, στο 21ο χιλιόμετρο της παλαιάς Εθνικής οδού Λαμίας – Λάρισας, περίπου στον Πλατανιά).
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Γερμανοί στρατιώτες ήταν μέλη, επταμελούς ομάδας εμπροσθοφυλακής, με τις γνωστές γερμανικές μοτοσικλέτες, που προπορευόταν της 38ης Γερμανικής Αντιαρματικής Μονάδας (Panzer-Jaeger-Abteilung 38), που προέλαυνε για να καταλάβει την πόλη της Λαμίας.
 Ένας μοτοσικλετιστής, ο Uffz Schonlau, σοβαρά τραυματισμένος, κατάφερε να διαφύγει και να ειδοποιήσει την διοίκησή του για την ύπαρξη της ενέδρας των Συμμάχων. Οι υπόλοιποι έπεσαν νεκροί από τα πυρά της ενέδρας των συμμάχων.

Τα ονόματά τους, για την ιστορία:

eldwebel O.A.	OLDENGOTT	Rudolf	27.12.1914 Bochum	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3 Platte 10
Gefreiter	PFEUFFER	Andreas	15.12.1916 Sonderhofen	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3 Platte 10
Obschütze	SCHALL	Otto	12.12.1919 Höfingen	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3 Platte 12
Obgefr	STÜHLER	Alois	02.01.1917 Dürrsalb	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3-4 Platte 13
gefr	BALLING	Viktor	11.09.1915 Großwenkheim	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3+4 Platte 1
Obgefr	BAUMGARTNER	Wilhelm	23.04.1914 Wien	20.04.1941 Furka-Paß	1. Komp.	Krgst Dionyssos-Rapendoza Gruft 2 R. 3 Platte 1

 Οι νεκροί Γερμανοί στρατιώτες ετάφησαν από τους συντρόφους τους κοντά στο πεδίο της μάχης σε παρακείμενο λόφο και αργότερα τα οστά τους μεταφέρθηκαν στο Γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο Διονύσου - Ραπεντόζης, στην Αττική.
Η περισυλλογή των γερμανών νεκρών στρατιωτών ανά την Ελλάδα, όπως και των εν λόγω στρατιωτών, έγινε με αίτημα του Λαϊκού Συνδέσμου Γερμανικής Μέριμνας Πολεμικών Τάφων και με συνεργασία της Ελληνικής κυβέρνησης, ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1959 και οι εργασίες περισυλλογής και φύλαξης των οστών είχαν ολοκληρωθεί μόλις ένα χρόνο αργότερα. Οι σαρκοφάγοι με τα υπολείμματα των νεκρών από την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα συγκεντρώθηκαν στην Ιερά Μονή Ξενίας στο Βόλο.
Με διακρατική συμφωνία που υπεγράφη το 1965 μεταξύ Ελλάδας και Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δρομολογήθηκε η δημιουργία δυο γερμανικών στρατιωτικών νεκροταφείων. Στην περιοχή Ραπεντόζα Διονύσου, για τους νεκρούς της ηπειρωτικής και νησιωτικής χώρας και στο Μάλεμε Χανίων για του νεκρούς της Κρήτης.


Δημήτρης Β. Καρέλης

Περισσότερα για την ιστορία της περιοχής της Βόρειας Φθιώτιδας και του Δομοκού στο βιβλίο του Δημήτρη Β. Καρέλη: «Η γη που γεννήθηκε ο Έλληνας- η ιστορία της Βόρειας Φθιώτιδας και του Δομοκού», εκδ. 2013.